In 2013 waren er in Nederland zo'n 142.000 mensen met een verstandelijke beperking. Dit zijn mensen met een IQ van 70 of lager. Ongeveer 68.000 hiervan hebben een ernstige verstandelijke beperking.
Veel mensen met een beperking verblijven in zorginstellingen. Voor deze zorginstellingen is het lastig om de brandveiligheid te waarborgen. Dat een instelling zich aan de wet houdt, wil namelijk niet zeggen dat alle risico's zijn weggenomen. De brandveiligheid in deze zorginstellingen betreft veel maatwerk. Hierdoor is het onmogelijk om ieder risico in kaart te brengen, maar u kunt dit aan de hand van de modellen in dit blog wel zelf doen.
In dit blog beperk ik mij tot de risico's die ik gehoord heb van mensen uit de zorg en enkele risico's die wij zelf hebben ervaren. Aan de hand van deze risico's licht ik de brandveiligheid voor deze groep toe en geef ik enkele aandachtspunten bij het organiseren van ontruimingsoefeningen.
1. Risico's
De risico's voor verstandelijk beperkten verschillen per persoon. Iemand met het IQ van 50 tot 70 (vergelijkbaar met een kind tussen de 7 en 11 jaar) beschikt over enige zelfredzaamheid. Daarnaast is er een kleine groep met een IQ lager dan 50. Deze groep is niet zelfredzaam.
Naar aanleiding van gesprekken met mensen die ervaring hebben met verstandelijk beperkten hebben we de volgende risico's gedefinieerd:
- Het stressniveau is snel te hoog, waardoor er paniek ontstaat tijdens brand of een ontruimingsoefening. Dit bemoeilijkt het uitvoeren van een ontruimingsoefening;
- Tijdens brand en onderhoud van de brandmeldinstallatie werken de sturingen tijdelijk niet. Hierdoor zijn gesloten deuren tijdelijk open en kan een persoon met een verstandelijke beperking richting het gevaar lopen. Begeleiders weten niet waar die persoon zich op dat moment bevindt;
- Voorlichting over brand wordt niet altijd goed begrepen;
- Iemand met een verstandelijke beperking is eerder in staat onnodig een handmelder in te drukken en een loos alarm te veroorzaken;
- De omgang met elektrische apparaten kan gevaren opleveren;
2. Brandveiligheid
Brandveiligheid is een algemeen begrip, maar met enkele eenvoudige bouwkundige mogelijkheden kunt u de brandveiligheid in uw zorginstelling al vergroten. Uw beveiligingsleverancier kan u hierbij helpen.
- Zorg dat de mensen met een verstandelijke beperking geen toegang hebben tot de kabels;
- Plaats speciale kappen over de handmelders, zodat mensen met een verstandelijke beperking de handmelder niet in kunnen drukken;
- Maak gebruik van automatische blussystemen, zodat niet iedere persoon direct verplaatst hoeft te worden;
- Maak net als in zorginstellingen voor ouderen gebruik van brandscheidingen. Deze scheidingen houden de brand tijdelijk tegen. U kunt ook gebruikmaken van brandwerende gordijnen;
- Zorg dat alle elektrische apparaten brandveilig zijn;
- Maak de voorlichting zo gemakkelijk mogelijk met behulp van afbeeldingen en korte zinnen.
3. Ontruimingsoefening
Een ontruimingsoefening traint medewerkers de juiste beslissingen te nemen in geval van brand. Het verhoogt de veiligheid van uw medewerkers en de mensen met een verstandelijke beperking. Hier moet u op letten tijdens een ontruimingsoefening:
- Maak een ontruimingsplan waarin de specifieke risico's voor uw zorginstelling beschreven staan;
- In geval van brand staan deuren open. Voorkom dat mensen met een verstandelijke beperking weglopen door medewerkers op de juiste plaatsen neer te zetten. Zorg ook voor voldoende mensen op de verzamelplaats;
- Herhaal een ontruimingsoefening regelmatig met uw medewerkers, zodat zij in geval van brand kalm zullen optreden. Als zij hun kalmte bewaren, blijven de bewoners ook rustiger;
- Oefen een ontruiming op een speelse manier. Loop regelmatig met de bewoners langs de vluchtroute, zodat ze vertrouwd raken met de route;
- Hoe lastig een ontruimingsoefening ook kan zijn; oefen wel. We begrijpen dat u de stress van een ontruimingsoefening bij bewoners wilt voorkomen, maar het oefenen van de procedure is van groot belang om in geval van brand rustig en voorbereid te kunnen handelen.
Wilt u meer weten over de brandveiligheid in de zorg? Lees dan ons GRATIS e-book over brandveiligheid in de zorg.
