Hoe ga ik om met de brandveiligheid voor ouderen in de zorg?

Helaas zijn er veel voorbeelden te noemen van 65-plussers die het slachtoffer zijn tijdens branden. Dit komt mede doordat de vergrijzing toeneemt en veel ouderen thuis blijven wonen. Ook in zorginstellingen zijn er genoeg risico's voor ouderen te bedenken. Hier ga ik het in dit blog over hebben.Allereerst breng ik de verschillende risico's in kaart. Vervolgens geef ik enkele tips om deze risico's te minimaliseren en als laatste zal ik het hebben over voorlichting over brandveiligheid voor ouderen.

Risico's voor ouderen

Ouderdom komt met gebreken. In het geval van brand is dit levensbedreigend. Tenminste; als er geen maatregelen zijn getroffen. Het grootste gevaar in geval van brand is dat ouderen niet kunnen vluchten doordat ze niet zelfredzaam zijn.

Ook uit cijfers blijkt dat de groep ouderen veel gevaar loopt. Zo blijkt uit onderzoek van de brandweeracademie dat ouderen boven de 65 jaar 2,5 keer vaker slachtoffer zijn dan jongere mensen. Dit gaat vooral over privé-situaties, maar het geeft wel aan dat ouderen een groot risico lopen. Ook in een zorginstelling.

In zorginstellingen zijn te weinig verplegers aanwezig om alle ouderen in geval van brand op tijd naar buiten te brengen. Daarnaast moeten zij letten op de ouderen met dementie. Alle elektronische gesloten deuren zijn tijdens brand ontgrendeld, waardoor weglopen eenvoudig is. Begeleid deze ouderen naar een veilige plek en zorg dat er een verzorger op de verzamelplek aanwezig is.

Natuurlijk hoeft de verpleging niet alle ouderen te verplaatsen, maar ook bij zelfredzame ouderen kunnen problemen ontstaan. Denk aan de volgende risico's bij zelfredzame ouderen:

• Zicht is verminderd: let op de zichtbaarheid van een vluchtroute;
• Gehoor is verminderd of er is sprake van doofheid: let op dat sommige ouderen het brandalarm niet horen;
• Lopen gaat moeilijk en kost meer tijd;
• Conditie is verslechterd;
• Traplopen gaat langzaam;
• Het openen van deuren is lastig.

Zelfredzame ouderen

Hoe meer ouderen zichzelf kunnen redden, hoe beter. Met onderstaande aandachtspunten kunt u het aantal ouderen dat zichzelf kan redden vergroten:

1. Zorg dat ouderen in staat zijn een ontruimingsplattegrond te lezen. Plaats hiervoor bijvoorbeeld een kleine lamp.
2. Oefen de vluchtroute regelmatig als u de ontruimingsplattegrond niet duidelijker kunt maken. Zo kunnen zelfredzame ouderen de uitgang altijd vinden;
3. Zorg voor goede vluchtroutes die vrij zijn van obstakels. Denk hierbij ook aan goed verlichte routes, ook als het stroom uitvalt;
4. Zorg voor brede trappen, zodat verplegers en verpleegkundigen ouderen gemakkelijk kunnen assisteren. Hiermee voorkomt u opstoppingen;
5. Zorg dat de deuren op de vluchtroute voor ouderen zichtbaar zijn en ze deze gemakkelijk kunnen openen;
6. Zorg voor korte vluchtroutes: ouderen lopen vaak minder snel en hebben een slechtere conditie.
7. Zorg dat dove en slechthorende ouderen het brandalarm ook zien of voelen. Dit kan door middel van alarmlichten of een trillingsalarm.

Niet-zelfredzame ouderen

Sommige ouderen zijn niet in staat de vluchtroute te gebruiken of hebben assistentie nodig. Hiervoor kunt u een aantal maatregelen nemen:

1. Evacuatiematrassen zijn eenvoudig te gebruiken en ideaal om ouderen te verplaatsen. Schaf deze aan zodat uw medewerkers de bewoners direct kunnen verplaatsen;
2. Brandscheidingen voorkomen dat de brand een bewoner direct bereikt. Schaf deze aan zodat uw medewerkers eerst de bewoners verplaatsen die direct in gevaar zijn;
3. Automatische blussystemen beschermen bewoners tijdelijk tegen brand. Schaf deze aan zodat uw medewerkers en de brandweer meer tijd hebben om alle bewoners te redden.
4. Personeel kan dementerende ouderen begeleiden. Denk hierover na: wie zorgt voor de dementerende ouderen die kunnen weglopen omdat de deuren niet op slot zijn?

Voorlichting over brandveiligheid

Ga in gesprek met de ouderen in uw zorginstelling. Ja, dit kost tijd. Maar na een dag kennen ouderen echter de basis van brandveiligheid. Vooral niet-zelfredzame ouderen zullen angsten hebben voor brand omdat ze zich niet kunnen verplaatsen. Begrijpelijk, maar waarover kunt u praten om deze angsten weg te nemen?

1. Praat met de bewoners over de angsten die zij hebben. Kunt u dit verhelpen of is er iets niet duidelijk? Ga in gesprek;
2. Leg aan de bewoners uit wat ze moeten doen wanneer zij brand signaleren. Is het bijvoorbeeld voor elke bewoner duidelijk waar de handbrandmelder zich bevindt?
3. Leg aan de bewoners de verschillende vluchtroutes uit, zodat zij de verschillende wegen kennen om bij een uitgang te komen. Bij een ontruimingsoefening zal hier extra op gelet worden;
4. Leg aan de bewoners uit wanneer zij tijdens een brand moeten vluchten en wanneer zij moeten wachten. Leg het begrip 'compartimenten' uit en vertel dat ze tijdens brand tijdelijk veilig zijn. Het personeel zal de ouderen die direct gevaar lopen eerst helpen.

Al deze informatie kunt u delen tijdens bijeenkomsten. Er zijn ook andere manieren om informatie over brandveiligheid met ouderen te delen. Zo heeft ouderenzorginstelling Hof en Hiem een speciaal spel gemaakt, een soort ganzenbord, om ouderen op een speelse manier meer te leren over brandveiligheid.

Dit spel heet Het Brandmeesterspel. Bewoners krijgen een certificaat als ze meedoen. Het bord laat een plattegrond van het gebouw zien waardoor bewoners precies weten wat zich waar in de zorginstelling bevindt.

Wilt u meer informatie over brandveiligheid in de zorg? Lees dan ons GRATIS e-book over brandveilighed in de zorg!