Wist u dat er ruim 2,5 keer zoveel mensen boven de 65 jaar, dan mensen jonger dan 65 jaar, overlijden bij brand? Onderzoek van de Brandweeracademie wees uit dat het aantal oudere slachtoffers opmerkelijk is. Hoe komt dat? Om te beginnen zijn er simpelweg meer ouderen. Deze ouderen blijven tegenwoordig langer op zichzelf wonen. Ook zijn ouderen vaak vergeetachtig en minder mobiel. Dat betekent niet alleen een grotere kans op een ongeluk, maar ook kunnen ze bij brand niet snel (genoeg) vluchten. Uit hetzelfde onderzoek blijkt: “We hebben berekend dat in 2030 ruim 60 procent van de dodelijke slachtoffers ouder zijn dan 65 jaar.”
Bron: Omroep Gelderland
Kortom, er moeten extra veiligheidsmaatregelen getroffen worden als het gaat om de veiligheid van ouderen en ontruimen bij gevaar. We geven u graag tips voor een veilige zorginstelling, goed voorbereid personeel en een georganiseerde ontruiming.
Veiligheid in een zorginstelling
Zorginstellingen moeten zich op grond van de wet houden aan bepaalde veiligheidsmaatregelen. Deze maatregelen zijn erop gericht om brand te voorkomen of te beperken. De eisen kunnen zo streng zijn, dat bestaande zorggebouwen voortdurend aanpassingen moeten doen om aan de wet- en regelgeving te blijven voldoen. Voorbeelden van maatregelen zijn: brandvertragend materiaal voor bijvoorbeeld gordijnen, vloerbedekking, dekens en lakens gebruiken, brand- en rookmelders installeren, brandwerende tussenmuren bouwen en vluchtroutes altijd gereed hebben voor een noodgeval.
De veiligheidseisen en –maatregelen in een zorggebouw kunnen per ruimte verschillen. Binnen de zorg wordt onderscheiden:
- ruimten voor kortdurend verblijf (bijvoorbeeld behandelkamers);
- ruimten voor langdurend verblijf;
- ruimten voor begeleid en zelfstandig wonen;
- dagbestedingsruimten.
Elke ruimte heeft zo zijn eigen functie, eigen cliënten (mate van zelfredzaamheid) en personeelsbezetting. Heeft u in kaart welke preventieve voorzieningen en maatregelen bij een bepaalde ruimte horen? En weet u precies aan welke veiligheidseisen uw zorginstelling volgens de wet moet voldoen? Dankzij de eisen die worden gesteld, zijn ouderen al zoveel veiliger in een verzorgingshuis dan bijvoorbeeld in een seniorenwoning. Mits het verzorgingshuis aan de eisen voldoet.
Adequaat handelend personeel
Naast alle maatregelen in en om een zorggebouw, speelt het personeel een grote rol in het beschermen van de ouderen. Binnen de zorg zien we vaak dat er een emotionele band ontstaat tussen cliënt en verzorger. In geval van nood moet uw personeel, ondanks de emotionele betrokkenheid, adequaat handelen. Bij een ontruiming in de zorg zijn vele handen nodig om alles in goede banen te leiden en de ouderen in veiligheid te brengen. Tijdens de avonduren of ’s nachts zijn er vaak minder personeel aanwezig. Houdt daar rekening mee en alarmeer bij nood zo snel mogelijk. Is uw personeel en zijn de bedrijfshulpverleners goed op de hoogte van alle voorzieningen en vluchtmogelijkheden? Zijn ze geoefend met de hulpmiddelen die ze kunnen gebruiken bij nood?
Praktische tips voor uw personeel
- Ken het noodnummer (uit uw hoofd).
- Weet waar de handbrandmelders hangen.
- Ken alle nooduitgangen en vluchtwegen op uw afdeling.
- Weet waar blus- en reddingsmiddelen zijn en zorg dat u weet hoe om ze te gebruiken.
- Wees op de hoogte van de alarmerings- en ontruimingsprocedures.
- Weet welke hulpinstanties wanneer hulp komen bieden.
- Stel eigen veiligheid voorop, hoe moeilijk dat ook kan zijn.
- Ken de mate van zelfredzaamheid van de cliënten.
- Treedt systematisch en adequaat op.
- Neem de zorggegevens van de cliënten mee.
- Zorg voor verpleegkundigen op de verzamelplaats.
- Geef cliënten met angst voor open vluchttrappen de nodige aandacht.
- Behandel zorgvuldig de cliënten die slecht/niet kunnen lopen of aangesloten zijn op apparatuur.
- Houd ook na de ontruiming de cliënten goed in de gaten zodat ze niet terugkeren naar binnen.
- Houd zorgvuldig bij of iedereen in veiligheid is gebracht.
Veilig ontruimen in de zorg
Het noodlot slaat toe en er breekt brand uit. U heeft een ontruimingsplan met procedures gereed om alles in goede banen te leiden. Houd bij alles wat u doet er rekening mee dat ouderen minder mobiel zijn. Bedenk ook dat ouderen onvoorspelbaar gedrag kunnen vertonen. Gebruik daarom bijvoorbeeld een stil alarm. Dit voorkomt dat cliënten en bewoners in paniek raken en er chaos ontstaat. Zijn er in uw instellingen veel ouderen die slecht ter been zijn of niet kunnen lopen? Dan is een evacuatiematras een handige oplossing. Dit hulpmiddel is zo eenvoudig in gebruik dat zelfs een voorbijganger als levensreddende hulpverlener kan fungeren.
Praktische tips voor een veilige ontruiming
- Zorg voor een duidelijk alarmerings- en ontruimingsprocedure en oefen deze regelmatig.
- Oefen, indien mogelijk, ook met de ouderen zodat ze vertrouwd zijn met het ontruimingsplan.
- Zorg dat de vluchtroutes duidelijk worden aangegeven in geval van nood.
- Laat nooit een groep alleen op de verzamelplaats achter.
- Zorg dat de bedrijfshulpverleners precies weten wat ze waar en wanneer moeten doen.
- Stel zorgvuldig vast wie verantwoordelijk is voor het tellen van de aanwezige personen.
- Blijf als personeel kalm om en begeleidt de ouderen zo rustig en duidelijk mogelijk.
- Gebruik evacuatiematrassen om snel en eenvoudig kwetsbare ouderen in veiligheid te brengen.
Maak duidelijke afspraken over wie waarvoor verantwoordelijk is en verklein het risico op onveilige situaties. Voldoet uw zorginstelling aan de wettelijke eisen? Vul de checklist in en bekijk het resultaat.
